Financiële participatie en lokaal eigendom in het Klimaatakkoord
Voor projecten die bijdragen aan de doelstelling van 35 TWh hernieuwbare grootschalige elektriciteit-opwekking op land, is in het Klimaatakkoord een tekst gewijd aan financiële participatie: 'Om de projecten voor de bouw en exploitatie van hernieuwbaar op land in de energietransitie te laten slagen, gaan in gebieden met mogelijkheden en ambities voor hernieuwbare opwekking de omgeving en marktpartijen gelijkwaardig samenwerken in de ontwikkeling, bouw en exploitatie. Dit vertaalt zich in een evenwichtige eigendomsverdeling in een gebied waarbij gestreefd wordt naar 50% eigendom van de productie van de lokale omgeving (burgers en bedrijven). Het streven voor de eigendomsverhouding is een algemeen streven voor 2030. Er is lokaal ruimte om hier vanwege lokale project-gerelateerde redenen van af te wijken.'
Het project A6 zon Lelystad Dronten is een van de projecten die valt onder de doelstelling van 35 TWh. Daarom zijn de afgesproken ambities ook voor het project A6 zon Lelystad Dronten het uitgangspunt.
Er zijn vier vormen van financiële participatie en lokaal eigendom te onderscheiden.
Bij financiële participatie wordt onderscheid gemaakt tussen actieve en passieve financiële participatie. Bij actieve financiële participatie is een ondernemend element aan de orde. Hieraan is een zeker risico verbonden. Dit speelt bij lokaal eigendom en financiële deelneming zonder eigendom (aandelen), aangezien de mogelijkheid bestaat dat deelnemers inleg kunnen verliezen. In enkele gevallen is hier ook sprake van eigendom en zeggenschap. Het (lokaal) eigendom, zoals benoemd in het Klimaatakkoord is (een combinatie van) één van deze opties.
Bij passieve financiële participatie wordt een deel van de opbrengsten van een hernieuwbaar energieproject gebruikt om de omgeving tegemoet te komen. Dit kan door middel van een omgevingsfonds of omwonendenregeling. In het geval van passieve vormen van financiële participatie zijn er geringe of geen financiële risico’s. Voor alle mogelijkheden geldt dat ze gecombineerd kunnen worden ingezet. Daarnaast zijn er ook verschillende varianten mogelijk op de bovengenoemde vier opties.
Financiële participatie en lokaal eigendom A6 zon Lelystad Dronten
Nadat de projectprocedure is afgerond stelt Rijkswaterstaat, samen met de gemeenten en provincie die een rol hebben in de selectie, de gronden via een openbare tenderprocedure beschikbaar. Deze fase noemen wij de ‘inschrijvingsfase’. Hierop kunnen partijen zich inschrijven. De meest geschikte ontwikkelaar wordt geselecteerd om het zonnepark aan te leggen en te exploiteren.
In de ‘exploitatiefase’ heeft de ontwikkelaar de benodigde vergunningen gekregen, het project gebouwd en is het zonnepark in bedrijf gesteld. De geselecteerde ontwikkelaar zorgt ook voor de financiële participatie in de exploitatiefase. Een ontwikkelaar kan bijvoorbeeld hiervoor de samenwerking zoeken met een energiecoöperatie om zo te borgen dat ook de omgeving profijt heeft van het zonnepark. Hoe dit er precies uit gaat zien is ook afhankelijk van het beleid van de gemeente Lelystad en Dronten en de afspraken die de ontwikkelaar maakt met het lokaal bevoegd gezag.
Waterschap Zuiderzeeland ontwikkelt het zonnepark op de IJsselmeerdijk in eigen beheer en gebruikt zelf de stroom. Ook Waterschap Zuiderzeeland maakt over het onderwerp financiële participatie en lokaal eigendom afspraken met de gemeente Dronten en de gemeente Lelystad.