Van vier varianten naar het synthesemodel
Op basis van de (online) gesprekken over de varianten zijn wij verder gegaan met het opstellen van bouwstenen om te komen tot een uitwerking. De bouwstenen zijn het fundament van het Synthesemodel. Om de bouwstenen goed te kunnen begrijpen, hebben we ook een uitwerking gemaakt. De uitwerking zal de komende periode nog verder uitgewerkt, afgestemd en gefinetuned worden. Voor nu zijn de bouwstenen uit het synthesemodel richtinggevend. Het model is gepresenteerd tijdens de online sessie op 22 juni. U kunt het model op deze pagina bekijken.
Het synthesemodel is opgebouwd uit drie delen, die hieronder worden toegelicht:
- Visie
- Bouwstenen
- Uitwerking
Visie
In het synthesemodel brengen we de positieve aspecten van de besproken varianten samen op zo’n manier dat er een afgewogen verhaal ontstaat. De basis voor het synthesemodel wordt gevormd door het model ‘lange lijn van zon’, waarbij aspecten uit het model ‘clusters van zon’ worden meegenomen. Waar de modellen bewust de ruimtelijke uitersten aangaven, is de synthesemodel een afgewogen en verder uitgewerkte verhaal. Tegelijkertijd biedt de synthesemodel een significante inbreng voor de RES, en worden aspecten als financiele haalbaarheid en aansluitmogelijkheden meegenomen.
Een doorlopend lint van zon
De nadruk zal liggen op zonnepanelen in de middenberm, op zo’n manier geplaatst dat het zicht niet belemmerd wordt. Een uitzondering hierop wordt gevormd door de binnenbocht van de boog van Lelystad, en de buitenbocht richting de dijk. Op deze plekken wordt juist de bocht geaccentueerd met hoger oplopende panelen.
Oostvaardersplassengebied (van aansluiting 8 tot aansluiting 9) In dit gebied wordt de middenberm ingezet voor zonnepanelen. Hierbij dient op delen een nieuwe geleiderail te worden aangebracht. Ter plaatse van de Etalage Nationaal Park Nieuw land blijft de middenberm vrij van geleiderails en blijft de obstakelvrije zone van 13m behouden. Langs de kwelsloten in de middenberm blijft ruimte vrij zodat een natuurlijke rietoevers kunnen ontstaan die voor inpassing van de zonnepanelen zorgen. Vanwege het belang van het zicht op het omringende landschap en de ecologische kwaliteit van de bermen is er gekozen om de buitenbermen vrij te houden van panelen.
Boog van Lelystad (van aansluiting 9 tot aansluiting 11)
Ook in dit traject wordt de middenberm ingericht, maar ook de buitenberm van de binnenbocht. Hier wordt juist de bocht geaccentueerd met hoger oplopende panelen. Dit gaat niet ten koste van het zicht op het landschap aangezien de weg hier meer ingepakt is in bosgebied. Ter plaatse van het bedrijventerrein bij de Poort van Lelystad worden alle bermen van de weg juist vrijgehouden van zonnepanelen. Dit dynamische gebied (de enige plek waar Lelystad de weg gevoelsmatig oversteekt) leent zich voor een integrale aanpak, waarbij de kansen in de omgeving (op daken, op gebieden tussen bedrijven etc) worden verkend.
IJsselmeerdijk (knooppunt 11 tot Ketelbrug)
De middenberm in dit deelgebied is zo smal dat er hier is gekozen om deze vrij te houden van zonnepanelen. De buitenbocht wordt juist wel ingericht met zonnepanelen waardoor hier, net als bij de boog van Lelystad, de bocht wordt geaccentueerd. Voor de rest van het traject geldt dat vooral zou moeten worden ingezet op de kansen voor zon op het dijktalud. De rustplaats en het knooppunt bij de Ketelbrug blijven vrij van zonnepanelen.
Aansluitingen
De drie aansluitingen die geschikt worden geacht voor zonnepanelen liggen in het deelgebied Boog van Lelystad. Deze knooppunten hebben elk hun eigen karakter: Aansluiting 9 is net aangelegd en vormt nog een lege poort richting het vliegveld Lelystad Airport. De snelweg ligt hier laag en de aansluiting gaat hier als viaduct over de A6heen. Aansluiting 10 Lelystad is een vrij groen ingericht knooppunt, op de grens van het dynamische gebied met bedrijvigheid, en de meer groen ingerichte snelweg. De snelweg gaat hier over de aansluitende weg heen. Aansluiting 11 Lelystad Noord kruist de vaart. De snelweg gaat ook hier over de aansluitende weg heen. De aansluitingen hebben een eigen karakter. In deze visie gaan we ervan uit dat we dit karakter verder versterken: Aansluiting 9 als energiehub richting duurzame bedrijvigheid en Airport, Aansluiting 10 als groene poort, met ruimte voor zon, en aansluiting 11 als waterrijke knoop met ruimte voor zon.
Bouwstenen voor de opstellingen van zonnepanelen
Binnen deze verkenning wordt niet voor het volledige traject een concreet ontwerp gemaakt voor de inrichting met zonnepanelen. Om toch een beeld te hebben van het mogelijke toekomstbeeld, en om houvast te bieden voor ontwikkelaars van zonnepaneelopstellingen zijn bouwstenen opgesteld en enkele locaties concreet uitgewerkt. De bouwstenen kunnen worden gezien als inrichtingsprincipes voor de opstelling en inpassing van zonnepanelen langs de A6. De inrichtingsprincipes zijn verdeeld in Algemene Bouwstenen, Bouwstenen voor het Lint (bermen) en Bouwstenen voor de Aansluitingen.
Algemene bouwstenen
Het lint / de bermen
De aansluitingen / afslagen
IJsselmeerdijk
Uitwerkingen
De volgende uitwerkingen zijn eerste ideeën. Zij zullen nog nader uitgedacht, verder uitgewerkt en gefinetuned worden.
IJsselmeerdijk
Langs de IJsselmeerdijk wordt enkel het ondertalud van de dijk zelf ingezet als locatie voor zonnepanelen. De directe bermen van de weg zijn te smal voor het plaatsen van zonnepanelen. Om het karakter van de groene dijk te behouden worden er enkel panelen geplaatst op het ondertalud, tot aan het beheerpad. De panelen volgen het talud van de dijk en lopen middels een golfbeweging op in hoogte. Tussen de rijen staat blijft steeds ruimte vrij. Hierdoor ontstaat er niet alleen ruimte voor beheer, maar heeft water en licht ook voldoende kans om de bodem te bereiken. Ondanks dat de opstelling uit losse rijen bestaat, wordt het vanaf de weg beleefd als één golvend geheel. Het voorstel dat hier wordt gedaan betreft grond van het Waterschap, en dus niet van Rijkswaterstaat. Om de kansrijkheid van dit voorstel te onderzoeken wordt dit in samenwerking met het Waterschap nader onderzocht.
Boog van Lelystad
In de boog van Lelystad wordt zowel de midden- als buitenberm ingezet als locatie voor zonnepanelen. De middenberm bestaat uit een dakopstelling zodat vanaf beide zijden van de weg zicht is op de “voorkant” van de opstelling. Uitgangspunt hierbij is dat over de zonnepanelen heen kan worden gekeken. Met name in de bocht is dit van belang zodat men door de bocht kan kijken. Hier wordt een maximale hoogte 1m ten opzichte van het wegdek gehanteerd. De ruimtes tussen panelenrijen zorgen ervoor dat er water en licht op de bodem valt.
De panelen in de buitenberm lopen als een golf op naar buiten. Deze panelen hebben een relatief flauwe hellingshoek met wederom een tussenruimte om licht, water en beheer de ruimte te geven. Het laagste punt van de volgende rij is steeds lager dan het hoogste punt van de rij ervoor, waardoor het als één golvend geheel zichtbaar is vanaf de weg. Door de hellingshoek naar achteren te vergroten wordt dit effect van een golf versterkt. De achterzijde van dit oplopende geheel in de buitenberm is behoorlijk hoog: op het hoogste punt hebben we het dan over circa 6,5 meter hoogte. De achterzijde is echter niet zichtbaar vanuit de omgeving vanwege de achterliggende bosrand. Deze groene rand zorgt ook voor een groene rand boven de panelen bekeken vanuit de weg.
Aansluiting 9 - Lelystad Airport
Aansluiting 9 draagt het karakter van energie en duurzame bedrijvigheid, in relatie tot Lelystad airport. Binnen dit knooppunt worden de middenbermen gevuld met een dakjesopstelling. Daarnaast worden de vlakke delen van het klaverblad ingericht met zonnepanelen in dakjesopstelling, evenwijdig georienteerd aan de weg. Taluds en buitenbermen blijven vrij zodat er een overzichtelijk en rustig wegbeeld ontstaat.
Oostvaardersplassengebied
In het Oostvaardersplassengebied wordt de middenberm ingezet als locatie voor zonnepanelen. Er wordt gebruik gemaakt van een dakopstelling zodat vanaf beide zijden van de weg zicht is op de “voorkant” van de opstelling. Uitgangspunt hierbij is dat over de zonnepanelen heen kan worden gekeken. Naarmate de ruimte van de middenberm breder wordt, kan aan weerszijden een nieuwe rij met panelen worden geplaatst, weer met een tussenruimte van 1 meter. De tussenruimtes zorgen ervoor dat er water en licht op de bodem valt. Langs de kwelsloten in de middenberm blijft ruimte vrij zodat een natuurlijke rietoevers kunnen ontstaan die voor inpassing van de zonnepanelen zorgen. Vanwege het belang van het zicht op het omringende landschap en de ecologische kwaliteit van de bermen is er gekozen om de buitenbermen vrij te houden van panelen.
Verzorgingsplaatsen Aalscholver en Lepelaar
De verzorgingsplaatsen geven aanleiding om aan weerszijden van de weg ruimte boven de parkeerplaatsen te benutten voor zonnepanelen. Door dit dezelfde uitstraling te geven als de panelen in de middenberm ontstaat een ruimtelijke verbinding met beide zijden van de weg. De panelen vormen een soort golfbeweging boven de parkeerplaatsen. Deze uitwerking is een eerste idee. Zij zal nog nader uitgedacht, verder uitgewerkt en gefinetuned worden.